ابن‌سفیان ابوعبدالله محمد بن سفیان قیروانیاِبن سُفْیان، ابوعبدالله محمد بن سفیان قیروانی (د اول صفر ۴۱۵/۱۴ آوریل ۱۰۲۴)، مقری و فقیه مالکی . ۱ - بیوگرافیاز جزئیات زندگی او اطلاعی در دست نیست. همین مقدار می‌دانیم که در قیروان زاده شد و پیش از ۳۸۰ق/۹۹۰م جهت فراگیری قرائت و فقه به مصر مسافرت کرد و بدون اینکه به حج رود به وطن بازگشت. ۲ - مسافرت به مکه و مدینهاو در ۴۱۳ق عازم مکه شد و حدود یک سال در آن‌جا مجاور شد؛ سپس به مدینه رفت و در آن‌جا بیمار شد و درگذشت و در قبرستان بقیع مدفون گردید. [۱]
ابن جزری، محمد، غایة النهایة، ج۲، ص۱۴۷، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۲ق/ ۱۹۳۳م.
او اشتهار خود را مرهون کتاب الهادی در قرائات هفتگانه است که مورد استفاده مقریان پس از وی قرار گرفته است. [۲]
ابن جزری، محمد، غایة النهایة، ج۲، ص۱۴۷، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۲ق/ ۱۹۳۳م.
[۳]
ابن جزری، محمد، النشر فی القراءات العشر، ج۱، ص۶۶، به کوشش علی محمد ضباع، قاهره، کتابخانه مصطفی محمد.
[۴]
قسطلانی، احمد، لطائف الاشارات، ج۱، ص۱۰۸، به کوشش عامر سید عثمان و عبدالصبور شاهین، قاهره، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م.
۳ - اساتید قرائت از مشایخ مصری وی در قرائت می‌توان ابوطیب عبدالمنعم بن غلبون و اسماعیل بن محمد مهری را نام برد. او همچنین از یعقوب بن سعید هواری و ک ردم بن عبدالله نیز قرائت آموخته است. [۵]
ابن جزری، محمد، غایة النهایة، ج۲، ص۱۴۷، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۲ق/ ۱۹۳۳م.
۴ - شاگردان علم قرائتاز جمله راویان وی در قرائت عبدالملک بن داوود قسطلانی ، ابوالعباس مهدوی و ابوالحسن عجمی هستند. [۶]
ابن جزری، محمد، غایة النهایة، ج۲، ص۱۴۷، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۲ق/ ۱۹۳۳م.
به گفته ذهبی [۷]
ذهبی، محمد، معرفة القراء الکبار، ج۱، ص۳۰۵، به کوشش محمد سید جاد الحق، قاهره، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
حاتم بن محمد، دلاء و دیگران نیز از وی حدیث شنیده و روایت کرده‌اند.۵ - اساتید فقهابن سفیان، افزون بر قرائت در فقه نیز دستی داشت و آن را نزد ابوالحسن علی بن محمد بن خلف قابسی آموخت و در فقه مالکی صاحب نام گردید. [۸]
ذهبی، معرفة القراء الکبار، محمد، ج۱، ص۳۰۵، به کوشش محمد سید جاد الحق، قاهره، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
[۹]
ابن فرحون، ابراهیم، الدیباج المذهب، ج۲، ص۳۰۴، به کوشش محمد احمدی ابوالنور، قاهره، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م.
۶ - هم درس ابن سفیانابوعمرو دانی مدتی با ابن سفیان همدرس بوده و او را به فهم، حافظه و عفاف ستوده است. [۱۰]
ذهبی، محمد، معرفة القراء الکبار، ج۱، ص۳۰۵، به کوشش محمد سید جاد الحق، قاهره، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
[۱۱]
ابن جزری، محمد، غایة النهایة، ج۲، ص۱۴۷، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۲ق/ ۱۹۳۳م.
۷ - آثار و تألیفاتتنها اثری که از وی به ما رسیده الهادی فی القراءات است که نسخه‌ای از آن در کتابخانه فاتح استانبول (شم ۶۱) نگهداری می‌شود ابن جزری [۱۲]
ابن جزری، محمد، النشر فی القراءات العشر، ج۱، ص۶۶ -۶۷، به کوشش علی محمد ضباع، قاهره، کتابخانه مصطفی محمد.
ضمن اینکه با سلسله اسناد، این کتاب را روایت کرده، در جای جای النشر مطالب آن را آورده است.۸ - فهرست منابع(۱) ابن جزری، محمد، غایة النهایة، به کوشش گ برگشترسر، قاهره، ۱۳۵۲ق/ ۱۹۳۳م. (۲) ابن جزری، محمد، النشر فی القراءات العشر، به کوشش علی محمد ضباع، قاهره، کتابخانه مصطفی محمد. (۳) ابن فرحون، ابراهیم، الدیباج المذهب، به کوشش محمد احمدی ابوالنور، قاهره، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م. (۴) ذهبی، محمد، معرفة القراء الکبار، به کوشش محمد سید جاد الحق، قاهره، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م. (۵) قسطلانی، احمد، لطائف الاشارات، به کوشش عامر سید عثمان و عبدالصبور شاهین، قاهره، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌سفیان »،ج۳، ص۱۳۱۶. |